Şema Terapi

Şema Terapi, 1990’lı yılların başında Amerikalı psikolog Jeffrey E. Young tarafından geliştirilmiş, Bilişsel Davranışçı Terapi’yi (BDT) temel alan ancak psikodinamik kuramlar, bağlanma teorisi ve Gestalt teknikleriyle zenginleştirilmiş bir terapi yaklaşımıdır. 

Şemalar, çocukluktan itibaren yaşadığımız deneyimler sonucu oluşan ve dünyayı algılayış biçimimizi etkileyen derin düşünce kalıplarıdır. Hayata, insanlara ve kendimize dair temel inançlarımızı belirlerler. Zihinsel birer “şablon” gibi çalışırlar ve yaşam boyu davranışlarımızı, duygularımızı ve ilişkilerimizi yönlendirebilirler.

Örneğin, küçüklüğünde sık sık eleştirilen bir çocuk, ileriki yıllarda sürekli yetersiz ve kusurlu hissetmeye başlayabilir. Her ne kadar çevresinden sevgi ve takdir görse de bu “kusurluluk” hissi bir türlü değişmez çünkü şema derinlere yerleşmiştir.

Şemalar zamanla kendini doğrulayan, içe yerleşmiş inanç sistemleri halini alır. Değişmeleri zordur çünkü birey farkında olmadan bu şemayı destekleyen durumları seçer. Bu da döngüsel bir etki yaratır. Örneğin, “terk edilme” şeması olan biri ilişkilerinde karşı tarafın ilgisini test eden davranışlar sergileyebilir ve sonunda gerçekten yalnız kalabilir.

Şemalar, kişinin hayatını anlamlandırma biçiminde temel bir rol oynasalar da, çoğu zaman ruhsal dengemizi bozarlar. İlişkilerde yakınlık kurmayı, kendimizi özgürce ifade etmeyi veya kararlarımızı güvenle almayı engelleyebilirler. Bu nedenle Şema Terapi, kişinin bu yapıları fark etmesine, nedenlerini anlamasına ve zamanla dönüştürmesine yardımcı olur.